چگونه دوره کارآموزی موفقی سپری کنیم؟

پیشنهاداتی برای دوره کارآموزی

داستان کارآموزی به زمان های دور برمیگردد. اگر پای خاطرات جوانی پدرها و مخصوصا پدربزرگ ها نشسته باشید، حتما از دوران شاگردی کردن، وَردَستِ “اکبر آقا مکانیک” یا “حسن بقال” چیزهایی شنیده‌اید. از همان دور دورها، منظورم چیزی در حدود انسان های نخستین، باور داشتند که برای ” اُستاکار ” شدن، بسیار شاگردی باید کرد. زمان انسان های نخستین فرزندان ارشد، دارای آن غده اضافه، همراه پدر به شکار میرفتند تا هم رمز و راز ساخت سلاح های اولیه را یادگیرند و بلکه عقلشان کار کند، که کرده، و با چند تا چیت کد زدن بتوانند سلاح ها را ارتقا دهند. از طرفی سپر بلای پدر و گاها طعمه‌ای لذیذ برای تله شکار بودند. حال اگر ترس و لرز ولشان کرد می‌بایست شکار کردن را هم یاد میگرفتند.

دوستی دارم که از بچگی علاقه زیادی به سینما و تئاتر داشت. تحصیلات آکادمیک را در حوزه هنر و بازیگری گذراند. هر وقت هم کارگاه آموزش بازیگری یا کارگاه های مرتبط، مثل فن بیان، در هر گوشه شهر برگزار می‌شد، اسمش نفر اول لیست بود. دیوار اتاقش، صحت حرف هایم را تایید می‌کند. اخیرا چند نقش کوتاه اما تاثیرگذار در چند نمایش داشت، نقش را طوری زنده می‌کرد که تماشاگران، حتی آنهایی که حرفی برای گفتن داشتند، هاج و واج مجذوب بازی او می‌ماندن. در یک نمایش حتی از کاراکتر اصلی هم خوش درخشید. همین خوب بازی کردن ها باعث شده بود چند پیشنهاد نقش اول و سینمایی هم داشته باشد. ولی فعلا هیچ کدام را قبول نکرد. همیشه میگفت:

حالا حالا ها باید خاک صحنه بخورم و از خیلی چیز ها از قدیمی های تئاتر یاد بگیرم.

وقتی خواستم کارم را حرفه ای شروع کنم حرف دوستم ملکه ذهنم بود. منی که حتی درسی که خواندم هم ربطی به کامپیوتر ندارد، پس باید خیلی بیشتر تلاش میکردم و فقط به یک مدرک آموزشگاهی اکتفا نمی کردم. تنها راه که بهترین جواب را میگرفتم “کارآموزی” بود. پیشنهاد میکنم حتی اگر شرایط مشابه من را هم ندارید، همچنان بازه ای را به عنوان کارآموز مشغول شوید. در دوران کارآموزی اتفاقات مختلفی برای من افتاد که سعی کردم از درون این اتفاقات، نکاتی که میتواند مفید واقع شود را بنویسم.

برای شروع هر کاری، حتی با نزدیک ترین دوستتان، یک قرارداد بنویسید. مانند تمام قراردادها باید در هر یک از طرفین نسخه ای از قرار داد وجود داشته باشد. یک قرار داد توافقی بین کارفرما و کارآموز باید نوشته شود و در این قرارداد همه چیز بصورت شفاف ذکر شود. چند مورد از مواردی که بنظرم باید حتما ذکر شوند را بصورت کوتاه اشاره میکنم.

• مدت زمان کارآموزی چقدر است؟

بهتر است برای دوره کارآموزی حداقل و حداکثر زمان معین شود. گاها سوء استفاده کارفرما ها از کارآموز به عنوان نیروی کار ارزان یا رایگان صورت میگیرد که دور از اخلاق و فعالیت حرفه ای است. پس بهتر است برای پیشگیری از این مورد، مدت زمان مشخصی برای دوره کارآموزی معیین شود و بعد از آن دوره، کارآموز به عنوان نیروی رسمی استخدام شرکت شود و یا همکاری با شرکت را قطع کند. حداکثر مدت کارآموزی بستگی به حجم اطلاعات و موارد آموزشی دارد. بهتر است دوره کارآموزی به بیش از یک سال نرسد.

• کارآموزی برای کدام مباحث است؟

تجربه شخصی که در این مورد داشتم چندان خوشایند نبود. در گروهی به عنوان کارآموز React جذب شدم و قرار بود بعد از دریافت آموزش های لازم، قسمت هایی از پروژه که بر اساس React نوشته شده بود را پیش ببرم. اما بعد از مدت کوتاهی نه تنها حرفی از React نبود، بلکه در حال طراحی UI سایت بودم. از دید کارفرما طراحی UI سایت، پروژه کارآموزی من بود و قرار نبود هیچ درآمدی از این کار داشته باشم. که بعد ها باعث ناراحتی و درگیری بین من و کارفرما شد. اگر از اول به عنوان کارآموز UI/UX وارد گروه میشدم و فردی بود که توانایی بیشتری از من در این امر داشت چنین مشکلی پیش نمیامد. پس اگر کارآموز شرکت یا گروهی می‌شوید باید دقیق مواردی که قرار است آموزش ببینید در قرار داد ذکر شود و برای هر فعالیت خارج از این موارد به عنوان فریلنسر هزینه ای دریافت کنید.

• چگونه آموزش خواهم دید؟ باید در شرکت حضور داشته باشم؟

کارآموز همانند کارمند شرکت باید ساعات مشخصی را در شرکت حضور داشته باشد. انتخاب ساعات حضور در شرکت باید با توافق طرفین صورت گیرد و هیچ بی نظمی در ساعات حضور رخ ندهد. می توان بر اساس ساعات حضور کارآموز برنامه آموزشی مشخص شود. البته آموزش نباید صرفا به زمان حضور در شرکت خلاصه شود. بهتر است منابعی برای آموزش بیشتر ارائه شود. نحوه آموزش هم میتواند مختلف باشد. شاید کارفرما بخواهد شخصا آموزش کارآموز را به عهده بگیرد یا مسیر آموزش و منابع را در اختیار کارآموز قرار دهد و ساعات حضور در شرکت را صرفا برای برطرف کردن مشکلات و سوالات پیش آمده اختصاص دهد. بهتر است برای طول هر دوره آموزش معیین شود. برای مثال برای کارآموز React Native دوره JavaScript را در x ماه، React را در y ماه و React Native را در z ماه آموزش ببیند. مزیت این سبک در مشخص بودن مدت کارآموزی است. از طرفی اگر کارآموزی در مدت معیین نتواند مطالب را تا حد مطلوبی  فراگیرد می توانید دوره کارآموزی را منتفی کنید.

• چه تعهداتی نسبت به کارفرمای خود دارم؟

معمولا کارآموز ها بعد از گذراندن دوره آموزشی استخدام همان شرکت میشوند. اما به قول یک عزیزی نمی‌شود که صندلی و امکانات شرکت چند ماه در اشغال یک کارآموز باشد بدون هیچ بازدهی. پس برای اینکه “نه سیخ بسوزه، نه کباب” معمولا کل یا قسمتی از پروژه ها که در راستای آموزش های گذرانده کارآموز هست را به او محول می‌نمایند. اینگونه توانایی کارآموز در آن مبحث محک زده می‌شود. و برای کارآموز نمونه کار محسوب میشود. آنکه پرورش کارآموز سرمایه گذاری بلند مدت شرکت محسوب می‌شود به قوت خود باقی است. جا دارد مجددا اشاره کنم که انجام هر فعالیتی خارج از مباحث دوره کارآموزی را قبول نکنید و یا به عنوان فریلنسر، برای انجام آن دستمزد دریافت نمایید.

• امتیازات کارآموز

اگر کارفرمایی پیدا کردید که از همان دوره کارآموزی حقوقی بابت هزینه رفت و آمد و خوراک در شرکت بپردازد شما جزو کارآموزان خوشبخت محسوب می‌شوید. البته توقع نداشته باشید که همچین حقوقی از همان روز اول به شما تعلق بگیرد. کارفرما ها میتوانند بعد از مدتی و رسیدن سطح کارآموز به حدی که بتواند پروژه ای را اجرا کند این حقوق را در نظر بگیرد. فراهم کردن بعضی امکانات مانند ناهار یا صبحانه هم میتواند امتیاز خوبی برای کارآموز باشد. (مخصوصا برای افراد شکمو مثل خودم). امتیازات میتونند هر چیزی باشند. اما فراموش نکنید که شما به عنوان یک کارآموز در شرکت حضور خواهید داشت. اینکه بتوانید انتظارات کارفرما را به جا بیاورید یا نه فعلا مجهول است. پس کارفرما حق دارد در مقابل برخی از درخواست های شما تا زمان مشخص شدن وضعیت‌تان با احتیاط بیشتری برخورد نماید.

• شرایط ادامه همکاری بعد از دوره کارآموزی چگونه است؟

هدف از کارآموزی، تعلیم نیروی کار متخصص در حوزه مورد نیاز برای شرکت است. گاها همکاری میتواند در حد انجام یک پروژه و یا همکاری طولانی مدت باشد. موردی که حائز اهمیت است مشخص شدن شرایط پس از کارآموزی است. نحوه همکاری، حداقل مدت زمان همکاری، حقوق ماهیانه، ساعات کاری و از این دست مسائل است. از مواردی که حتما باید آن را در نظر گرفت، همکاری با سایر شرکت ها در حین یا بعد از دوره کارآموزی است.

لازمه هر کاری در مرحله اول انسانیت است، چه زیاد بودند افرادی که قرارداد هایی با بندهای بسیار سختگیرانه و دقیق نوشتن و هیچ وقت به آن متعهد نماندن. و در عوض افرادی که تمام قرارهایشان لابلای گفتگوهای دوستانه شان مشخص شد و همیشه به آن پایبند ماندن. داشتن قرداد لازم است ولی کافی نیست. تعهد به مفاد قرارداد باید دو سویه باشد و طوری تنظیم شود که منافع هر دو طرف حفظ شود.

عهد نابستن از ان به که ببندی و نپایی