بلاکچین چیست و چگونه دنیای ما را متحول می‌کند؟
شاید بسیاری از ما به واسطه‌ی توسعه ارزهای دیجیتال هم که شده، نام بلاکچین را بارها شنیده باشیم. اما بلاکچین تنها محدود به ارزهای دیجیتال نیست؛ تکنولوژی بلاکچین به واسطه پتانسیل بالایی که برای استفاده در کاربردهای گوناگون دارد، مدتی است که بسیار مورد توجه قرار گرفته و هر روز شاهد تعداد بیشتری از کمپانی‌های بزرگ هستیم که به استفاده از این تکنولوژی در صنایع مختلف روی می‌آورند.
بلاکچین چیست؟
سال‌هاست که ما برای ذخیره سازی و انتقال اطلاعات از دیتابیس‌ها استفاده می‌کنیم. بلاکچین را هم می‌توان یک نوع دیتابیس به اشتراک گذاری شده درنظر گرفت که به جای یک واحد مرکزی، توسط شبکه‌ای از کاربران (کامپیوترها) در سراسر جهان مدیریت می‌شود. اطلاعات در این دیتابیس به صورت توزیع شده نگهداری می‌شوند و اعتبار آن‌ها به طور مستمر توسط کامپیوترهای شبکه که به آن ها نود، ماینر یا peer هم گفته می‌شود بررسی می‌شود. تفاوت اساسی بلاکچین با سایر دیتابیس‌ها که موجب محبوبیت یافتن آن شده است این است که هر داده‌ای که وارد این دیتابیس می‌شود را دیگر نمی‌توان حذف یا دستکاری کرد.
درباره‌ی این که بلاکچین چیست و از کجا آمده، تا دلتان بخواهد مطلب خوب در وب فارسی هست و ما هم نمی‌خواهیم در این مطلب وارد جزییات ساختاری آن بشویم. برای این‌که درباره‌ی چیستی و ساختار بلاکچین بخوانید می‌توانید نگاهی به یکی از مطالب خوب زیر بیاندازید:
- توصیفی ساده از مفهوم پیچیده بلاکچین
- بلاک چین چیست و چه کاربردی در آینده دارد
- بلاک چین چیست و چگونه کار می‌کند؟
یا این که این ویدیو را که توسط وبلاگ ارز دیجیتال ترجمه شده تماشا کنید:
کاربردهای بلاکچین در حوزه‌های مختلف
تصور غلطی که بسیاری از افراد که به تازگی با دنیای بلاکچین آشنا شده‌اند دارند این است که پتانسیل اصلی این تکنولوژی تنها در حوزه‌ی بانکداری و صنعت مالی است. اگرچه تکنولوژی بلاکچین بنیان اصلی ارزهای دیجیتال است اما پتانسیل آن بیش از چیزی است که غالب مردم تصور می‌کنند. این روزها ردپای بلاکچین را می‌توان در صنایع و حوزه‌های مختلف و متعددی پیدا کرد؛ از حوزه‌ی سلامت گرفته تا حوزه‌ی مد.
حوزه‌هایی که بلاکچین در حال ایجاد تغییرات سازنده در آن‌هاست (یا می‌تواند در آن‌ها تاثیرات مثبتی برجای بگذارد) بی‌شمارند. چند مورد از این حوزه‌ها عبارتند از:
- خدمات مالی
- صنعت نشر
- اجاره آپارتمان، املاک و مستغلات
- پزشکی و سلامت
- موسیقی
- مدیریت زنجیره تامین
- اینترنت اشیا
- رایانش ابری/ رایانش توزیعی
- بیمه
- خیریه
- Blockchain-as-a-Service
- پیام رسانی
- مدیریت هویت دیجیتال
- تبلیغات دیجیتالی
- پیش بینی / تجارت
- انرژی
- بازار کار
- ماهی گیری (بلی درست خوانده‌اید)
- هج فاند
- استفاده اشتراکی از وسایل نقلیه (Ride Sharing)
- تبادل ارزهای دیجیتال
- مدیریت منابع انسانی/ استخدام
در این مطلب قرار نیست به تمامی این حوزه‌ها بپردازیم اما چند مورد را که به نظر من جذاب‌تر هستند را بررسی می‌کنیم. اگر علاقه‌مند به مطالعه درمورد هریک از این حوزه‌ها هستید سری به این لینک بزنید.
کاربردهای بلاکچین در صنعت نشر
این روزها دیگر کاربردهای بلاکچین محدود به حوزه‌های مالی نیست. اگرچه شاید به نظرتان عجیب باشد اما صنعت نشر یکی از مواردی است که بلاکچین می‌تواند آن را متحول کند.
صنعت نشر امروزه به طور عمده در دست تعداد اندکی از ناشران بزرگ است. در چنین موقعیتی نویسنده‌های جوان و کمتر شناخته شده فرصت زیادی برای نشان دادن خود در این صنعت ندارند و موفقیت آن‌ها بیش از هرچیزی به سلیقه و تصمیمات ناشران بستگی دارد. اینترنت و نشر دیجیتال اگر چه کار را برای چنین نویسندگانی راحت‌تر کرده است اما کماکان این مشکل یکی از اساسی‌ترین ایرادات صنعت نشر به شمار می‌رود.
در این میان پلتفرم‌هایی همچون Authorship برای غلبه بر سیستم فعلی به وجود آمده‌اند که نه تنها فرصت‌های بیشتری را برای نویسندگان تازه کار ایجاد می‌کنند، بلکه سهم عادلانه‌تری از فروش را نیز به نویسنده یا مترجم اختصاص می‌دهند.
چنین پلتفرم‌هایی اگرچه بر پایه‌ی حذف ناشرین ایجاد نشده‌اند اما این امکان را فراهم می‌کنند که نویسندگان به صورت الزامی نیز نیازی به کمک ناشران نداشته باشند.
نکته‌ی جالب توجه در این‌جا این است که بلاکچین می‌تواند انحصار را در صنایع مختلف بشکند و فرصت‌های برابرانه‌ای ایجاد کند. این به نظر من یکی از عالی‌ترین چیزهایی است که ورود بلاکچین در حوزه‌های گوناگون می‌تواند به ارمغان بیاورد.
کاربردهای بلاکچین در حوزه‌ی اجاره آپارتمان، املاک و مستغلات
قراردادهای هوشمند یکی از کاربردهای بلاکچین است که به کمک آن می‌توان در بسیار از صنایع تحولات جالبی ایجاد کرد.
فرآیند یافتن یک خانه یا آپارتمان جدید برای اجاره، عقد اجاره‌نامه و رسیدگی به مسائل مختلف اجاره نشینی تبدیل به قسمت‌های حوصله‌سربر زندگی بسیاری از آدم‌های نسل جدید که اجاره‌های بلند مدت را به خرید خانه یا ملک ترجیح می دهند شده است. استارتاپ‌های مبتنی بر بلاکچین همچون Rentberry و Atlant با استفاده از قراردادهای هوشمند (smart contracts) و از طریق ایجاد ارتباط مستقیم بین صاحبان املاک و افرادی که به دنبال خانه می‌گردند، سعی در تسهیل این فرآیند دارند.
Beetoken نیز استارتاپ دیگری است که در این حوزه فعال است. نحوه‌ی کار Beetoken مانند Airbnb است با این تفاوت که بر روی بستر بلاکچین کار می‌کند و با بهره بردن از قابلیت‌های آن (تغییرناپذیری و ایجاد اعتماد) ایراداتی همچون ثبت نظرات نامعتبر و غیرواقعی را که Airbnb با آن مواجه است برطرف کرده.
کاربردهای بلاکچین در سلامت و پزشکی
پزشکی از حوزه‌هایست که بسیار مورد توجه توسعه دهندگان بلاک چین قرار گرفته است. استارتاپ‌های زیادی در این حوزه مشغول به کارند که در تلاشند کیفیت خدمات پزشکی و سلامت را با به کارگیری راهکارهای بلاکچین بهبود ببخشند.
مدیریت و نگهداری داده‌های مربوط به بیماران موضوع مهمی در حوزه ی پزشکی به شمار می رود. نگهداری و دسترسی امن به این داده‌ها با استفاده از بلاکچین امکان‌پذیر است. Patientory و DokChain از جمله کسب و کارهای فعال در این حوزه هستند.
فرصت‌های همکاری میان حوزه‌ی پزشکی و صنایع نزدیک دیگر مانند صنعت بیمه نیز از موارد دیگری است که توجه کارآفرینان حوزه‌ی بلاکچین را به خود جلب کرده‌است. ICON (ICX) استارتاپیست که به دنبال ساختن بستری برای همکاری‌های این چنینی میان صنایع مختلف است.
علاوه بر این موارد تعداد زیادی کسب و کار دیگر هم وجود دارند که در بخش‌های مختلف حوزه‌ی سلامت از قابلیت‌های بلاک چین بهره می‌برند.
کاربردهای بلاکچین در زمینه‌ی مدیریت زنجیره تامین
زنجیره تامین صنعتی بیلیون دلاری است اما با این وجود با مشکلات مختلفی روبرو است که با به کارگیری بلاک چین می‌توان بخش عمده‌ای از آن‌ها را حل کرد.
صنعت زنجیره تامین مملو از چالش‌های مختلف است. با افزایش هزینه سوخت هزینه‌ی حمل و نقل محصولات نیز افزایش می‌یابد. تولید بیش از مقدار نیاز محصول موجب تلف شدن منابع ارزشمندی چون آب و برق می‌شود، فضای اضافه اشغال می‌کند و در نهایت ممکن است موجب تولید زباله و تلفات محصول نیز شود. در کنار هزینه‌های گزافی که این مشکلات به صنایع و مشتری نهایی تحمیل می‌کنند، سو مدیریت در زنجیره‌ی تامین بیش از آن‌چه که متوجه باشیم کره‌ی زمین را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
قراردادهای هوشمند می‌توانند راه‌حل‌های مناسبی برای رفع این مشکلات باشند. با استفاده از قراردادهای هوشمند می‌توان خسارات ناشی از تخمین ناصیح میزان تقاضا و استفاده‌ی بی‌رویه از منابع را به حداقل رساند و هزینه‌های تحمیل شده به دلیل وجود واسطه‌ها را نیز کاهش داد.
از استارتاپ‌های بلاکچینی که در این حوزه فعالند می‌توان VeChain و ShipChain را نام برد.
کاربردهای بلاکچین در صنعت بیمه
صنعت بیمه، یکی از حوزه‌های دیگری است که راهکارهای مبتنی بر بلاکچین می‌توانند آن را متحول کنند.
تایید داده‌های مربوط به فرد یا مجموعه‌ی بیمه شده و پرداخت مطالبات به بیمه شدگان با وجود بهره بردن صنعت بیمه از پیشرفت‌های مختلف در حوزه‌ی فناوری هنوز هم جز قسمت‌های سخت کار در صنعت بیمه به شمار می‌روند. کارآفرینان حوزه‌ی تکنولوژی از وجود نقاط ضعف در این صنعت نیز غافل نمانده‌اند و استارتاپ‌های زیادی در حال حاضر به حل مشکلات این حوزه روی آورده‌اند. InsureX (IXT) و Etherisc از جمله استارتاپ‌های برتری هستند که با استفاده از بلاک چین سعی در حل مشکلات این حوزه دارند.
همچنین در این حوزه شاهد فعالیت استارتاپ‌های جذابی مانند SafeShare نیز هستیم که توانسته با بهره بردن از قابلیت‌های قرارداد هوشمند در کنار به کار گیری فناوری یادگیری ماشین توجه زیادی را در صنعت بیمه به خود جلب کند.
کاربردهای بلاکچین در امور خیریه
امکان ایجاد شفافیت مطلق در تراکنش‌های مالی از کاربردهای بسیار جالب و هائز اهمیت بلاکچین است. یکی از حوزه‌هایی که این شفافیت می‌تواند در آن بسیار به کار بیاید، خیریه است.
هرجا که صحبت از اعتماد و شفافیت است، باید انتظار داشت که سروکله‌ی بلاکچین هم پیدا شود. با استفاده از بلاکچین تراکنش‌های موسسات خیریه را می‌توان به صورت دقیق و شفاف در اختیار افرادی که به این موسسات کمک می‌کنند قرار داد. این شفافیت باعث می‌شود امکان هرگونه استفاده‌ی غیر مرتبط از مبالغ جمع آوری شده از بین برود و افراد با اطمینان بیشتری به خیریه‌ها کمک کنند. AidCoin، Alice و Giveth از پروژه‌های مبتنی بر بلاکچین در این حوزه هستند.
کاربردهای بلاکچین در حوزه انرژی
کاربردهای بلاکچین در حوزه‌های گوناگون به نظر بی‌شمارند. همانگونه که اینترنت به مرور زمان شیوه انجام بسیاری از کارها را در حوزه‌های بسیار مختلفی دستخوش تغییر کرد، می‌توان انتظار داشت که به کار گیری بلاکچین هم تحولات عظیمی به دنبال داشته باشد. این روزها حتی در حوزه‌ی انرژی نیز شاهد پیدایش پلتفرم‌هایی هستیم که با کمک بلاک چین در تلاشند راه‌حل‌های بهتری را برای توزیع و مصرف انرژی ارائه دهند.
همان‌طور که اشاره شد، بلاکچین می‌تواند صنایع مختلف را از وجود واسطه‌ها بی‌نیاز کند. حوزه ی انرژی نیز یکی از حوزه‌هایی است که می‌توان با به کارگیری راهکارهای مبتنی بر بلاکچین واسطه‌ها را از آن حذف کرد. بدین ترتیب که افراد می‌توانند با بهره گیری از قراردادهای هوشمند به خرید و فروش انرژی بپردازند.
به عنوان مثال استارتاپ Power Ledger این امکان را برای افراد ایجاد می‌کند که برق مازاد تولید شده توسط پنل‌های خورشیدیشان را به دیگران بفروشند. برای این که درباره‌ی کاربردهای بلاکچین در حوزه‌ی انرژی بیشتر بخوانید، سری به این مطلب بزنید.
جمع بندی
با وجودی که تکنولوژی بلاکچین توانسته در دل صنایع مختلف نفوذ کند و به نظر بسیار هم هیجان‌انگیز می‌رسد، اما هنوز در مراحل اولیه‌ی توسعه‌ی خود است. با وجود کاربرد‌ها و ویژگی‌های بی‌نظیر، هنوز درباره‌ی چگونگی امکان به کارگیری بلاکچین در بسیاری از صنایع شبهات زیادی وجود دارد و هنوز هم حوزه‌های دارای پتانسیل بی‌شماری هستند که به سمت استفاده از بلاکچین نرفته‌اند؛ اما باید درنظر گرفت که دیر یا زود، بلاکچین بسیاری از ساختارهای بنیادین را، نه فقط در عرصه‌ی اقتصاد و صنعت، دستخوش تغییر خواهد کرد؛ بلاکچین کمک خواهد کرد تا به فهم جدیدی از دموکراسی و برابری برسیم. بلاکچین فرصت‌های بیشتری برای افراد و بیزینس‌های کوچک در رقابت با سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ ایجاد خواهد کرد تا به شیوه‌ی بهتر و آسان‌تری از پتانسیل‌های خود بهره ببرند و پیشرفت کنند.
آشنایی بیشتر با بلاکچین و کاربردهای آن در اولین رویداد اقتصاد بلاکچین تبریز
درباره‌ی بلاکچین و تاثیرات و کاربردهای آن می‌توان بسیار بیشتر از این صحبت کرد. تکنولوژی‌های نو قرن‌هاست که درحال تغییر زندگی بشر هستند و بلاکچین هم از این قاعده مستثنی نیست. شناخت این حوزه نه فقط برای فعالان فناوری بلکه برای هر فردی در هر حوزه و با هر پیش زمینه‌ای نه تنها مفید است که یک ضرورت است؛ همانگونه که این روزها، استفاده از اینترنت تبدیل به یک ضرورت در زندگی روزمره و فعالیت‌های اقتصادی گشته، بعید نیست در آینده‌ای نه چندان دور هم، همه‌ی ما در زندگی روزمره‌مان با بلاکچین سروکار داشته باشیم.
در همین راستا رویداد اقتصاد بلاکچین ۲۷ تیرماه ۹۷ در شهر تبریز با هدف آشنا کردن فعالان فناوری، مدیران و مسئولان، صاحبان صنایع و سرمایه‌گذاران با تکنولوژی بلاکچین برگزار خواهد شد. آشنایی با کاربردهای مختلف بلاکچین و تاثیراتی که توسعه آن بر اقتصاد خواهد داشت از موضوعاتی هستند که سخنرانان این رویداد به آن‌ها خواهند پرداخت. برای آشنایی بیشتر با این رویداد و بخش‌های مختلف آن نگاهی به این لینک بیاندازید یا برای ثبت نام، به صفحه‌ی ایوند رویداد مراجعه کنید.
