گزارش اولین حضور رویداد پردیس سامیت در تبریز

اولین زیر رویداد پردیس سامیت ۲۰۲۱ طی روزهای ۱۸ و ۱۹ آبان ماه در تبریز برگزار شد. سید داوود متولی، دبیر برگزاری رویداد پردیس سامیت در گفتگویی بیان کرد :(( پردیس سامیت رویدادی است برای اکوسیستم استارتاپی کشور که در سال ۱۳۹۷ با همت پارک فناوری پردیس بنیان گذاری شد. این رویداد در مسیر توسعه خود و در راستای ماموریت مرکز شتابدهی نوآوری پارک فناوری پردیس مبنی بر تقویت اکوسیستم‌های بومی کشور، در اولین رویداد زیرمجموعه از پردیس سامیت ۲۰۲۱، ورود به استان آذربایجان شرقی و برگزاری در شهر تبریز را در دستور کار خود قرار داد. ))

سید داوود متولی – دبیر اجرایی رویداد پردیس سامیت

رویداد پردیس سامیت با هدف ایجاد هم‌افزایی، انتقال تجربه و آموزش با رویکردی نوآورانه بین فعالان اکوسیستم استارتاپی، طراحی شده است و دبیرخانه پردیس سامیت در یک برنامه بلند مدت تصمیم دارد با توسعه رویداد پردیس سامیت و حضور بخش‌های تاثیرگذار در این اکوسیستم از جمله استارتاپ‌ها، سرمایه‌گذاران، بنگاه‌های بزرگ اقتصادی، مدیران شتابدهنده‌ها، مدیران فضاهای کار اشتراکی، صندوق‌های سرمایه گذاری و علاقمندان اکوسیستم استارتاپی تبدیل به بزرگترین رویداد صاحب سبک استارتاپی در کشور و منطقه شود. این رویداد میزبان سخنرانان بسیاری از تبریز و خارج از شهر تبریز بود که با اجرای النور نقی‌نژاد و استقبال خوب اعضای اکوسیستم تبریز برگزار شد.

روز اول رویداد، ۱۸ آبان ۱۴۰۰

در طی روز اول، مهندس حسن اطاعت به عنوان سخنران حضور داشته و قسمت پنل نیز با حضور آقایان مهندس احمد عطارزاده (بیزینس دولوپر و مدیرعامل اسبق شتابدهنده ای‌جی‌تا)، دکتر پیمان کیهان‌ور (مدیرعامل مجموعه شتاب‌دهنده آرتان ۱۱۰۰)، مهندس پیمان نعیمی (‌بنیان‌گذار راستچین)، دکتر ناصر فرج‌زاده (استاد دانشگاه شهید مدنی و فعال در زمینه هوش مصنوعی) و احسان عبدی‌پور (اجتماع‌ساز و برگزار کننده رویداد – مدیر پنل) ادامه یافت.

سخنرانی مهندس اطاعت در خصوص اکوسیستم استارت‌آپی

در ابتدای این رویداد، مهندس حسن اطاعت به بررسی جزئیات اکوسیستم استارت‌آپی پرداخت. وی با تعریف اکوسیستم به عنوان « مجموعه‌ای از جانداران در کنار یکدیگر هستند»، اجزای تشکیل دهنده اکوسیستم را به یک شبکه متصل به هم تشبیه کرد. وی در ادامه کارآفرینان، سرمایه‌گذاران، دولت، دانشگا‌ه‌ها، منتورها، خدمات‌دهندگان و همچنین شرکت‌های بزرگ را به عنوان شش جزء اصلی یک اکوسیستم استارت‌آپی معرفی نمود.

در ادامه سخنرانی، مهندس اطاعت نگاهی به جامعه استارت‌آپی بر اساس نظریه بولدر داشت. بر اساس این نظریه، یک جامعه استارت‌آپی به دو قسمت اصلی لیدرها (نظیر کارآفرینان) و فیدرها (تغذیه‌کنندگان نظیر دانشگاه‌ها) تقسیم می‌شود. نظریه بولدر چه استارت‌آپ‌های موفق و چه استارت‌آپ‌های ناموفق را در اکوسیستم مهم می‌داند. همچنین بر اساس این نظریه، موفقیت و شکوفایی یک استارت‌آپ شاید تا ۲۰ سال زمان‌بر باشد.

در ادامه مهندس اطاعت با اشاره به عملکرد نامناسب دولت و دانشگاه‌ها در ارائه خدمات به‌جا و مناسب، لزوم موفقیت فضای استارت‌آپی را در همکاری درست تمام اجزای آن دانست. همچنین وی در کنار ۶ عضو معرفی شده، رسانه را نیز به عنوان زبان گویای فضای کسب‌وکار و عضو هفتم اکوسیستم استارت‌آپی معرفی کرد.

مهندس اطاعت در بخش آخر سخنرانی خود از استارت‌آپ‌ها دعوت کرد تا بهانه‌ها را کنار گذاشته و با قدرت به کار خود ادامه دهند. وی با تشبیه یک ایده به دانه، بیان کرد که ممکن است یافتن خاک مناسب برای رشد مدتی زمان‌بر باشد.

اعضای پنل از سمت راست: مهندس پیمان نعیمی – دکتر پیمان کیهان‌ور – دکتر ناصر فرج‌زاده – مهندس احمد عطارزاده – احسان عبدی‌پور

پنل روز اول: بررسی اکوسیستم استارتاپی ایران و تبریز

قسمت آخر از اولین روز رویداد پردیس سامیت به پنل اختصاص یافت. در این پنل آقایان عطار زاده، فرج زاده، کیهان‌ور، نعیمی و عبدی‌پور به بررسی فضای استارت‌آپی ایران و تبریز پرداختند.

در ابتدای پنل مهندس عطار زاده در مورد نقش اکوسیستم‌های استارتاپی و انواع آن‌ها صحبت کرد. او معتقد بود دولت باید زیرساخت‌های لازم را فراهم کرده و بخش خصوصی اقداماتی که باعث شکوفایی استارتاپ‌ها می‌شوند را بر عهده بگیرد.

در ادامه دکتر کیهان‌ور با اشاره به شکل‌گیری میکرو اکوسیستم‌های استارت‌آپی در شهر تبریز، از عدم حضور خیرین سرمایه گذار ( فرشتگان سرمایه گذاری) در چرخه فناوری در سال‌های اخیر گلایه کرد. وی بیان کرد که اکوسیستم دارای اجزای زده و غیر زنده‌ای بوده و یک‌سری فرآیندها در داخل آن شناورند. این فرآیندها توانایی گسترش اکوسیستم را دارند؛ اما در حال حاضر مشکل ما مربوط به همین موضوع می‌شود.

استقبال از پنل بررسی اکوسیستم استارتاپی ایران و تبریز

در ادامه دکتر فرج‌زاده بیان کرد که از نظر وی در حال حاضر چیزی به نام اکوسیستم در ایران وجود نداشته و وجود چنین فضایی، تنها ناشی از تصورات اشتباه ماست.

پس از بحث و گفت‌وگو بین سخنرانان پنل در این باره، از آقای نعیمی سوالی با این مضمون پرسیده شد: با توجه به اینکه در حوزه استارتاپی IT مشکل بسیاری وجود دارد، استارتاپ‌هایی نظیر راست‌چین چگونه موفق شدند؟

وی در پاسخ به این سوال بیان کرد که نباید امید زیادی به مطالبه‌گری از دولت و نهادهای دولتی را داشت و تنها باید به تلاش تیمی خود استارت‌آپ اکتفا کرد. از نظر وی همه موفقیت‌ها و شکست‌ها به خود استارت‌آپ دارد. در نهایت پس از بحث و گفت‌وگوهای بسیار در خصوص منشا مشکلات استارت‌آپ‌ها، روز اول رویداد پردیس سامیت در تبریز به پایان رسید.

النور نقی نژاد – مجری زیررویداد پردیس سامیت در تبریز

روز دوم رویداد، ۱۹ آبان ۱۴۰۰

روز دوم رویداد با سخنرانی آقایان روزبه شاهرخی، وحید فخری و مرتضی دانش ادامه یافت. در نهایت نیز یک پنل گفت‌وگو با حضور مهندس عطازاده و سخنرانان همان روز شکل گرفت.

سخنرانی مهندس روزبه شاهرخی

سخنرانی مهندس روزبه شاهرخی در خصوص نوآوری باز

مهندس شاهرخی سخنرانی خود را با مطالعه موردی عملکرد شرکت شِل پس از کاهش قیمت نفت آغاز کرد. شل به جای تکیه بر منابع داخلی، ترجیح داد تا از دانش بیرونی استفاده کند و این تصمیم به موفقیت شرکت شل ختم شد. مهندس شاهرخی با نتیجه‌گیری از این اقدام، بیان کرد که نوآوری باز باعث خواهد شد که شرکت‌ها با هزینه کم و سرعت بیشتر به سمت فناوری حرکت کند. آمارهای ارائه شده نشان می‌دهد که شرکت‌های نوآور صنعت نفت در عرض ۵ سال بیش از سه برابر میانگین شرکت‌های جهان بازدهی داشتند.

در نهایت مهندس شاهرخی با مقایسه پارادایم‌های نوآوری باز و نوآوری بسته و بررسی مزایایی که نوآوری باز می‌تواند برای شرکت‌ها ایجاد کند، بر لزوم تغییر رویه شرکت‌ها و استارت‌آپ‌ها تأکید کرد. وی سخنرانی خود را با بررسی اجزای لازم برای ایجاد زیست بوم استارتاپی و نگاهی به زیست بوم استارتاپی صنعت نفت به پایان رساند.

سخنرانی مهندس وحید فخری

سخنرانی مهندس وحید فخری در خصوص سرمایه‌گذاری در اکوسیستم استارت‌آپی

در بخش بعدی، مهندس فخری به بررسی میزان سرمایه‌گذاری بر روی استارت‌آپ‌ها در جهان و سهم ایران از این عدد پرداخت. مقایسه سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر در ایران و جهان نشان می‌دهد که سهم ایران ۰.۰۰۰۰۲ یا دو صدم درصد جهانی است. این موضوع حتی در شرایط همه‌گیری کرونا هم تغییری نداشته است.

در ادامه مهندس فخری نسبت تولید ناخالص جهانی با ایران و سهم سرمایه‌گذاری‌ها از این درآمد را مورد بحث و بررسی قرار داد. آمار و ارقام ارائه شده حاکی از تخصیص ۲ درصدی درآمد حاصل از تولید ناخالص بر روی استارت‌آپ‌ها در کشور آمریکا داشت. این در حالی است که همین نسبت در کشور ایران حدود پانزده صدم درصد است.

ادامه سخنرانی مهندس فخری به بررسی چرخه معیوب اکوسیستم استارتاپی ایران اختصاص یافت. وی با اشاره به نقش دو طرفه کاهش بازده اقتصادی در جذب سرمایه‌گذار و عدم حضور سرمایه‌گذاران به دلیل منافع بیشتر در سایر حوزه‌ها، این مشکل را یک چرخه معیوب و نیازمند شکستن دانست.

سخنرانی مهندس مرتضی دانش

سخنرانی مهندس مرتضی دانش در خصوص اجزای اکوسیستم استارتاپی

مهندس دانش در آخرین سخنرانی رویداد پردیس سامیت در تبریز، به بررسی اجزای اکوسیستم استارت‌آپی پرداخت. وی بیان کرد که در حال حاضر در ایران شرکت‌های بزرگ و نقش‌آفرین وارد عرصه استارت‌آپی نشده‌اند؛ اما این موضوع اخیراً در حال بهبود است. علاوه بر این، معضل نبود سرمایه‌گذاران نیک‌اندیش یا فرشته نیز باید حل شود. با این وجود مهندس دانش اصلی‌ترین حامیان استارت‌آپ‌ها را خود آن‌ها دانست.

به عقیده وی استارت‌آپ باید مشکلی از آینده را حل کند؛ اما بیشتر استارت‌آپ‌های امروزی حتی جرأت جست‌وجو در مورد رقبا و راهکارهای ارائه شده در حوزه مورد فعالیت خود را نیز ندارند. در نهایت از نظر مهندس دانش استارت‌آپ‌ها در وهله اول باید خودشان قادر به تأمین مالی بوده و در مراحل بعدی به سرمایه‌گذاران فرشته و در نهایت سازمان‌ها مراجعه کنند.

در قسمت آخر این بخش، مهندس دانش به بررسی ایرادات و مشکلات شتاب‌دهنده‌ها پرداخت. از نظر وی شتاب‌دهنده‌های فعلی به دلیل عدم دسترسی به منابع به جای شتاب‌دهنده بودن، گاهی باعث کندی سرعت حرکت استارت‌آپ‌ها می‌شوند. از طرفی بسیاری از شتاب‌دهنده‌ها توانایی خروج از یک استارت‌آپ را ندارند. همین موضوع باعث شده تا علی‌رغم تعدد شتاب‌دهنده‌ها، خروجی مناسبی از استارت‌آپ‌ها نداشته باشیم.

اعضای پنل از سمت راست: مهندس مرتضی دانش – مهندس وحید فخری – مهندس روزبه شاهرخی – مهند احمد عطارزاده

برگزاری پنل روز دوم

همانند روز اول برگزاری، روز دوم رویداد پردیس سامیت در تبریز نیز با پنل گفت‌وگو خاتمه یافت. در این پنل آقایان عطارزاده، فخری، دانش و شاهرخی به بررسی ریشه مشکلات عدم موفقیت استارت‌آپ‌ها و نقش نهادهای دولتی و سرمایه‌گذاران در این مورد پرداختند.

مهندس شاهرخی دلیل عدم موفقیت استارت‌آپ‌ها را نبود ارتباط موثر با صنعت و شرکت‌های بزرگ حاضر در آن دانست. از نظر وی شرکت‌ها به جای ارائه ایده خود به یک شرکت بزرگ و همکاری با آن، ترجیح می‌دهند به تنهایی روند را پیش ببرند. از طرفی اغلب استارت‌آپ‌ها به محض ارائه یک محصول، کار خود را تمام شده می‌دانند؛ این در حالی است که در یک مدل B2B ارائه محصول تنها آغاز راه است. در سمت دیگر شرکت‌های بزرگ نیز رغبت زیادی برای همکاری با استارت‌آپ‌ها نشان نمی‌دهند. این موضوع می‌تواند به دلیل ترس از سرمایه‌گذاری و یا تمایل به در دست داشتن روند پیشرفت ایده به طور کامل مرتبط باشد.

در ادامه مهندس دانش این موضوع را از دو بعد ساختاری و تاکتیکال مورد بررسی قرار داد. از نظر وی حمایت‌های مالی دولتی تنها باعث ایجاد رانت شده و نتیجه‌ای منفی در این اکوسیستم دارد. به عقیده مهندس دانش، نهادهای دولتی نباید به این صورت در اکوسیستم استارت‌آپی دخالت داشته باشند.

در ادامه مهندس شاهرخی بیان کرد که برای ریسک‌پذیری شرکت‌های بزرگ و نهادهای دولتی در استفاده از محصولات استارت‌آپی، باید قانون‌گذاری‌های مشخصی صورت بگیرد؛ در غیر این صورت انتخاب محصولات استارت‌آپ‌ها نه بر اساس شایسته سالاری، بلکه بر اساس قدرت‌نمایی‌های نادرست خواهد بود.

مهندس فخری سوددهی حوزه‌های دیگر نظیر املاک و خودرو را به عنوان یکی از دلایل عدم رغبت سرمایه‌گذاری بر روی استارت‌آپ‌ها برشمرد. وی در ادامه بر لزوم وجود سرمایه‌گذاری خارجی و نقش این سرمایه در رشد و توسعه شرکت‌هایی نظیر اسنپ و دیجی‌کالا تأکید کرد.

در ادامه مهندس عطازاده بیان کرد که گاهی شتاب‌دهنده‌ها می‌توانند به جای حمایت‌های مالی، از ارتباطات گسترده خود استفاده کرده و استارت‌آپ‌ها را به شرکت‌های بزرگ فعال در صنعت متصل کنند.

در نهایت مهندس دانش ریشه مشکلات استارت‌آپ‌ها را به خودشان مربوط دانست. از نظر وی استارت‌آپ‌ها توان توضیح ایده خود به زبان ساده را ندارند. از طرفی شکاف بزرگ بین استارت‌آپ‌ها و صنعت، یکی دیگر معضلاتی است که گریبان‌گیر اکوسیستم شده است. همچنین تلاش برای کپی نمونه‌های خارجی و عدم توانایی کافی حتی در ایجاد یک کپی باکیفیت، مسئله‌ای است که هم نهادهای دولتی و هم استارت‌آپ‌ها باید برای حل آن چاره کنند. مهندس دانش بیان کرد که مراکز رشد به جای دانشگاه‌ها، بهتر است در مراکز صنعتی ایجاد شده و مستقیماً ایده را وارد صنعت کنند.

رویداد پردیس سامیت تبریز با بحث و گفت‌وگو در خصوص مسائلی نظیر طرح صیانت و مشکلات داخلی استارت‌آپ‌ها در انتهای بخش پنل به پایان رسید.

به نظر شما برگزاری رویدادها غیر بومی در تبریز چه کمکی در اکوسیستم تبریز خواهد داشت؟