فین تک چیست و چگونه در حال تغییر دادن آینده‌ی صنعت مالی است؟
فین تک چیست – Tabriz.io
این روزها شاهد حضور کسب‌وکارهایی در رسانه ملی هستیم که به عنوان حامیان میلیونی در برنامه‌ها شرکت می‌کنند. کسب‌وکارهایی مانند هفت‌هشتاد که اسپانسر برنامه خندوانه می‌شود، ۳۰۸۰ که اسپانسر برنامه دورهمی می‌شود، ستاره ۷۳۳ مربع، تاپ، آپ و … که هر کدام برنامه‌های مختلف تلویزیونی را قبضه کرده‌اند. اما نقطه مشترک تمام این کسب‌وکارها که روز به روز به تعدادشان نیز اضافه می‌شود حوزه فعالیت‌شان، یعنی حوزه‌ی «فین تک» است. گستره‌ی فعالیت این کسب‌وکارها اگرچه محدود به نظر می‌رسد؛ اما حقیقت این است که فینتک بسیار گسترده‌تر و جالب توجه‌تر از این‌ها است و در حال حاضر به واسطه رشد کسب‌وکارهای مبتنی بر فینتک شاهد ایجاد تغییرات عمده‌ای در صنایع مالی در سطح جهان هستیم. در این پست قصد داریم در مورد فین تک صحبت کنیم و با تحولاتی که در صنایع مالی رقم زده آشنا شویم.
تاریخچه فین تک
قدمت فینتک را می‌توان هم‌سال با حضور فناوری در دنیای اقتصاد دانست. اولین فناوری که باعث تسهیل خدمات مالی شد، تلگراف بود که از آن برای تأیید امضاها در انتقال بین‌بانکی استفاده می‌شد. طی سالیان فناوری‌های مختلفی پدید آمده‌اند که هرکدام نقش بسزایی در توسعه فین تک داشتند. از اوایل قرن ۲۰ و با گسترش اینترنت سرعت پیشرفت فینتک شتاب بیشتری گرفت. از سال ۲۰۰۸ و بعد از بحران مالی که اقتصاد دنیا را دگرگون کرد، به کار گیری فینتک به‌صورت جدی‌تری مطرح شد؛ دولت‌ها به دلیل بدهی‌های مالی بسیار زیاد که بانک‌ها ایجاد کرده بودند، به دنبال جلوگیری از تکرار مجدد چنین اتفاقی بودند و به این منظور حضور استارتاپ‌های فینتک بیش‌ازپیش مطرح شد.
فینتک در ایران قدمت چندان زیادی ندارد، اگر شروع فینتک در ایران را همزمان با احداث اولین خودپردازها در نظر بگیریم (۱۳۵۱)، عمری کمتر از ۵۰ سال دارد. اما رشد ایران در این حوزه تا دهه اخیر به دلایل سیاسی و زیرساختی روند سریعی نداشت. اقدامات اولیه‌ی به کارگیری جدی‌تر فناوری در صنایع مالی از سال ۷۲ کلید خورده بود اما از دهه ۸۰ فناوری بانکی در ایران رشد سریع‌تری به خود دید و اولین اینترنت بانک، اولین تراکنش کارتخوانی، اولین تراکنش آنلاین، اولین تراکنش موبایلی (USSD)، به راه افتادن اولین استارتاپ فینتک و اولین استارتاپ پی‌تک همگی در این دهه اتفاق افتادند.
فینتک چیست ؟
فینتک یا فناوری‌های مالی (به انگلیسی FinTech یا همان Financial technology) به صنعتی از دنیای اقتصاد اشاره دارد که سعی دارد با استفاده از تکنولوژی و راهکارهای نوین خدمات مالی را کارآمدتر و سهل‌تر کند. در حالت کلی استارتاپ‌های فینتک آن‌هایی هستند که در حوزه مالی فعالیت و راهکارهای نوآورانه‌ای دارند.
- رگ تک (RegTech): کارگزاران این حوزه خدمات مختلفی را برای کاهش هزینه‌های بانک‌ها مانند کاهش جریمه‌ها ارائه می‌دهند و از این طریق کسب درآمد می‌کنند.
- ولث تک (WealthTech): از ولث تک می‌توان به‌عنوان حوزه سرمایه‌گذاری یادکرد. کارگزاران این حوزه سعی دارند با استفاده از تکنولوژی نوین مانند هوش مصنوعی و BigData ریسک سرمایه‌گذاری را کمتر کرده و سرمایه‌گذاری مطمئن‌تری به ارمغان آورند.
- اینشورتک (InsurTech): اینشورتک به “کاربردهای نوآورانه فناوری برای ارائه خدمات بیمه” اشاره دارد. در این حوزه کارگزاران با استفاده از تکنولوژی سعی دارند ارائه، توزیع و مدیریت خدمات بیمه‌ای را با استفاده از هوش مصنوعی، ابر داده‌ها (Big Data) و اینترنت اشیاء برای هر مشتری بهبود بخشند.
- پی تک (PayTech): پی‌تک همانطور که از اسمش هم مشخص است مربوط به حوزه پرداخت است. شرکت پی پال (paypal.com) یکی از نمونه‌های موفق جهانی این حوزه است. فعالین این عرصه سعی دارند با حفظ امنیت پرداخت‌ها، این عملیات را ساده‌تر کرده و در زمان صرفه‌جویی کنند.
- بانک تک (BankTech): فعالین این حوزه لایه ارتباطی بین بانک‌ها و مشتریان هستند که به مشتریان امکان استفاده از خدمات چندین بانک را فراهم می‌کنند.
- لند تک (LendTech): این حوزه امکان سرمایه‌گذاری جمعی بر روی یک پروژه کارآفرینانه را فراهم می‌کند. این حوزه برای افرادی که علاقه دارند بر روی کسب و کار خاصی سرمایه‌گذاری کنند و آن کسب‌وکار به تأمین نیاز به دست آوردن سرمایه از راهی به‌جز وام بانکی دارد بستری مطمئن آماده می‌کند.
- مدیریت مالی (PFM): کارگزاران این حوزه با استفاده از الگوریتم، هوش مصنوعی و پیش بینی رفتارهای شما، در بهتر مدیریت کردن پول‌هایتان به شما کمک کنند.
- رمیتنس (Remittance): به صورت خلاصه می‌توان انتقال پول از کشوری به کشور دیگر را وظیفه فعالین حوزه رمیتنس دانست.
- ارزهای رمزنگاری شده (CryptoCurrency): این حوزه هم به معاملات کریپتوکارنسی ها مربوط می‌شود.
فینتک چگونه در حال تغییر دادن آینده‌ی حوزه‌ی مالی است؟
به دلیل تمرکز کسب‌وکارهای فینتک بر روی حوزه (های) خاصی از حوزه‌ی مالی، راهکارهای پیشنهادی آن‌ها نسبت به بانک‌ها که مشغول به ارائه خدمات متنوعی هستند، کارآمدتر و مناسب‌تر است. این شرکت‌ها باعث تسریع عملیات و درنتیجه صرفه‌جویی در زمان می‌شوند. برتری دیگری که حوزه فینتک نسبت به بانکداری سنتی دارد این است که فشار کمتر قوانین بانک‌های مرکزی و دولت‌ها موجب آزادی عمل بیشتر مجموعه‌های فین تکی نسبت به بانک‌ها می‌شود. امروزه در جهان اکثر بانک‌ها جایگاه ارائه‌دهنده خدمات زیرساختی را دارند و بیشتر خدمات بانکی از طریق کسب و کارهای فین تک عرضه می‌شود. با این حال حوزه فینتک در ایران در مراحل نخستین است و جای خالی استارتاپ‌های بسیاری در حوزه‌هایی به غیر از پرداخت، که در ایران بیشتر مورد توجه واقع‌شده است، دیده می‌شود.
پیش بینی می‌شود که در آینده‌ای نزدیک شاهد کم‌رنگ‌تر شدن نقش بانک‌ها (در قالب بانکداری سنتی) و ظهور بانکداری مدرن باشیم. هرچند که امروزه با حضور شرکت‌های فینتک و ورود برخی از بانک‌ها در این حوزه امکان انجام بیشتر امور بانکی بر بستر تکنولوژی فراهم‌شده است. پرداخت‌های موبایلی (USSD)، درگاه‌های پرداخت اینترنتی، پرداخت‌های بین‌المللی، برنامه‌های حسابداری شخصی و … همگی اجزایی از صنعت فین تک محسوب می‌شوند.
برای این‌که با انقلابی که بدست فینتک در بازار خدمات مالی در حال رخ دادن است بیشتر آشنا شوید، بد نیست نگاهی به این ویدیو بیاندازید:
.
به دلیل گستردگی خدمات فینتک و آزادی عمل بیشتری که این کسب‌وکارها دارند، امکان فعالیت بین‌المللی برای آن‌ها نیز فراهم شده. حضور اینترنت هرگونه مرز بندی را بی‌معنی کرده و همه مردم جهان را به هم ملحق کرده است، پس هر فردی حق دارد از تمام امکانات این جهان بهره ببرد که مبادلات بین المللی یکی از این امکانات است که به لطف خدمات فینتک امروزه میسر شده است. از طرفی خدمات فینتک باعث شفافیت و دسترسی آسان می‌شود؛ بطوری‌که کاربران بتوانند در هر زمان و مکانی به تاریخچه خدمات مالی خود دسترسی داشته باشند.
فین تک همانند یک بازی دو سر برد برای مشتریان و صاحبین کسب‌وکار است. ارائه دهندگان خدمات فینتک سعی دارند مشکلاتی که در مدل سنتی بانکداری وجود دارد را هدف قرار دهد و با استفاده از آن فرصت‌ها، کسب‌وکارهای نوین راه بیندازند. فینتک هم مانند بسیار از نوآوری‌های دیگر، یک نوآوری مخاطب دوست است، این مسئله زمانی بیشتر اهمیت پیدا می‌کند که بخاطر بیاوریم در حال حاضز دنیا شاهد حضور نسل Y و Z که علاقه بسیار بیشتری برای استفاده از خدمات آنلاین و راهکارهای نوآورانه دارند است. نسل Z (هزاره Z) علاقه بسیار زیادی به انجام تمامی کارها با تلفن هوشمند و اینترنت دارند و طبق نظرسنجی ۵۰ درصد از این نسل تمایل زیادی به استفاده از خدمات به مدل سنتی – بانکداری سنتی – ندارند. مطمئنا نسل بعدی که توسل نسل Z تربیت می‌شوند از ابتدا با مسائل فینتک آشنا خواهند شد که این امر باعث رشد تقاضا در حوزه فینتک می‌شود.
۱۰ میلیارد دلار میزان سرمایه‌ای است که در طی سه ماه اول سال ۲۰۱۸ توسط سرمایه گذاران بر روی استارتاپ‌های فینتک سرمایه گذاری شده است. این رقم از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ معادل ۱۲۷ میلیارد دلار است که بیشترین سرمایه گذاری در این حوزه در سال گذشته انجام شده است. حجم سرمایه‌ای که در سال ۲۰۱۷ به صورت جهانی به این استارتاپ‌ها تعلق گرفته بیش از ۴۰ میلیارد دلار است. متاسفانه آمار دقیقی از میزان سرمایه گذاری در حوزه فینتک در ایران وجود ندارد اما موردی که کاملا مشهود است علاقه سرمایه‌گذاران بر این حوزه طی سالیان گذشته است. استارتاپ‌های فینتک و استارتاپ‌های سلامت از جذاب‌ترین جوزه‌ها برای سرمایه گذاران است. از شتاب‌دهنده‌های فینتک ایران هم می‌توان به فینووا، فارابی، نوین‌تگ، تریگ‌آپ،شریف،دیموند و چند شتاب‌دهنده دیگر اشاره کرد که تمرکز بیشتری برروی شتاب‌دهی استارتاپ‌های فین تک دارند.
مزایای یاد شده همگی به عنوان مزیت‌های فینتک برای کسب‌وکارها بود؛ اما فین تک چه مزایای و ارزش افزوده‌ای برای مشتریان می‌سازد؟
تکنولوژی باعث ایجاد روش‌های جدیدی در پرداخت مانند پرداخت با موبایل، پرداخت با چیپ‌های کاشته شده و … را به دنبال داشت. در کل مزیت‌های فینتک برای مشتریان را می‌توان این موازد بیان کرد: افزایش سرعت و دقت در خریدها و مدیریت مالی، کنترل بهتر هزینه‌ها، عدم نیاز به حمل نقل پول نقد و حتی کارت بانکی و صرفه جویی در زمان.
در کل می‌توان آینده مالی را متعلق به کسب‌وکارهای فینتک دانست که عدم تطابق با آن و نداشتن آشنایی کافی با این حوزه می‌تواند باعث بروز مشکلاتی و حتی کلاه برداری های بسیار شد.
فرصت‌های صنعت فینتک در ایران
در حال حاضر توجه کارآفرینان ایرانی علاقه‌مند به حوزه‌ی فین تک عمدتا بر روی حوزه‌ی پی‌تک است و توجه چندانی به سایر حوزه‌های فینتک نمی‌شود؛ با بررسی استارتاپ‌های فین تک (تا پایان سال ۹۶) در کل حدود ۷۰ استارتاپ در حوزه فینتک در ایران وجود دارد و از این میان ۳% آن‌ها در استان آذربایجان شرقی واقع شده‌اند. از این ۷۰ استارتاپ بیش از ۳۰ تای آن‌ها در حوزه پرداخت فعالیت دارند که پرمخاطب‌ترین حوزه فینتک در ایران محسوب می‌شود. حوزه رگ‌تک نیز کمترین تعداد استارتاپ‌های فین‌تکی را در ایران به خود اختصاص داده است؛ در حالی که با شناخت مناسب سازوکار سیستم بانکی می‌توان درآمد بسیار مناسبی از بیش از ۳۵ بانک دولتی و غیر دولتی کسب کرد.
آمار استارتاپ‌های فین تکی راه‌اندازی شده در ایران در هر سال، به تفکیک حوزه‌ی فعالیت
با توجه به محبوبیت زیادی که امروزه ارزهای رمزنگاری شده مانند بیتکوین پیدا کرده‌اند، فراهم کردن بستر خرید و فروش براساس این ارز‌ها خود پتانسیل بسیار مناسبی است که بازار بزرگ و جذابی هم دارد. ادغام حوزه لندتک و کریپتوکارنسی ها به همراه یک Smart Contract نیز ایده جذابی است که می‌توانید به آن فکر کنید. بر همین اساس با کمی جستجو در اینترنت و بررسی کسب‌وکارهای موفق فینتک بین المللی به راحتی می‌توانید سایر پتانسیل‌ها این حوزه را شناسایی کنید. برای مثال با مطالعه این گزارش می‌توانید
در حال حاضر بسیاری از کارآفرینان جوان در کشور با شناسایی نیازها و فرصت‌های مختلف موجود در این حوزه کار بر روی کسب‌وکارهای فین تکی کوچک و بزرگ را شروع کرده‌اند. مراکز دولتی و بانک‌ها نیز با وجود تمام کم‌وکاست‌ها و تاخیرها اخیرا در تلاشند تا به صورت جدی‌تری به این حوزه ورود پیدا کنند. اکر دوست دارید درمورد فعالیت بانک‌های ایرانی در زمینه‌ی فینتک بیشتر بدانید، نگاهی به این مطلب بیاندازید. در تصویر زیر اطلاعات مربوط به کسب‌وکارهای فین‌تکی ایرانی که توسط بانک‌ها راه افتاده‌اند را می‌توانید ببینید:
تعداد نصب اندروید در زمان نگارش متن لحاظ شده است.
برای آشنایی با بازیگران ایرانی حوزه فینتک هم بد نیست سری به وب‌سایت راه پرداخت بزنید و این مطلب را مطالعه کنید.
چرا لازم است فینتک یاد بگیریم؟
فرصت‌های ایجاد شده در حوزه‌ی فین تک چه در سطح بین‌المللی و چه در سطح کشور و تحولاتی که فینتک در صنایع مالی در حال رقم زدن است نشان می‌دهند که فینتک دیگر در سطح یک نوآوری جدید که با فاصله‌ی زیادی از زندگی روزمره ما به آرامی در حال تغییر دادن صنایع مالیست نیست؛ بلکه در ساده‌ترین بخش‌های زندگی ما نیز به طور مستقیم و غیر مستقیم تاثیرگذار است و به مرحله پذیرش و استفاده‌ی عموم رسیده است. سازمان‌های مالی دولتی و غیر دولتی در حال حاضر رو به دیجیتالی شدن آورده‌اند و این فرآیند با سرعت بالایی در حال رخ دادن است. بدین ترتیب انتظار می‌رود در آینده فرصت‌های شغلی بیشتری در این صنعت ایجاد شوند. به علاوه تخصصی بودن این حوزه باعث شده این سازمان‌ها تمایل داشته باشند از پتانسیل‌های نیروی جوان متخصص و استارتاپ‌ها برای توسعه خدمات فین‌تکی خود استفاده کنند و در بسیاری موارد مایل به همکاری و برون‌سپاری یا حمایت از تولید کننده هستند.
چگونه فینتک یاد بگیریم؟
منابع آموزشی حوزه فینتک برای فارسی زبانان مانند اکثر منابع دیگر محدود است، اما همین منابع محدود مطالب بسیار مناسبی را تولید و منتشر می‌کنند. یکی از پرمخاطب‌ترین رسانه‌های موجود در این حوزه، راه پرداخت است که مطالب بسیار مفید از اخبار فینتک ایران و دنیا منتشر می‌کند. به‌علاوه راه پرداخت چندین کتاب ارزشمند نیز از جمله کتاب‌های The Fintech Book، Bye Bye Banks را ترجمه و برای فروش ارائه کرده است.
عصر تراکنش نیز به عنوان اولین رسانه چاپی فینتک مطالب مفیدی را در این راستا چاپ و منتشر می‌کند.
البته دوره‌های آنلاین جامع و سودمند رایگان زیادی به انگلیسی در این حوزه وجود دارند؛ به عنوان مثال دانشگاه هنکنگ چندین دوره‌ی مفید در این زمینه طراحی و به رایگان در اختیار عموم قرار داده است:
- دوره‌ی Introduction to FinTech و دوره‌ی تکمیلی آن با عنوان FinTech Ethics and Risks
- دوره‌ی Blockchain and FinTech: Basics, Applications, and Limitations
- دوره‌ی FinTech Foundations and Overview
با یک جستجوی ساده می‌توانید ده‌ها دوره‌ی رایگان و غیر رایگان انگلیسی دیگر هم پیدا کنید که می‌توانند به شما برای ورود به حوزه‌ی فینتک کمک کنند.
معرفی مدرسه فینتک + کد تخفیف برای ثبت نام در این دوره
دوره “مدرسه فینتک” یکی از دوره‌های آموزشی جامع فینتک است که با همکاری مرکز فینتک بانک انصار و باشگاه کارآفرینی تیوان هم‌اکنون در حال برگزاری در تهران و چندین شهر مختلف کشور است. مرکز نوآوری دانشگاه تبریز نیز بانی برگزاری این دوره در شهر تبریز است. این دوره شامل ۱۰ کارگاه و در مجموع ۵۰ ساعت آموزش تخصصی است که روزهای پنج‌شنبه در تیوان به صورت حضوری برگزار و محتوای آن به صورت همزمان و در قالب وبینارهایی در شهرستان‌ها در اختیار شرکت‌کنندگان قرار می‌گیرد. برگزاری این کارگاه‌ها از ۲۵ آذر شروع شده و تا ۲۹ آذر ماه ادامه خواهد داشت؛ با این‌حال می‌توانید برای هریک از کارگاه‌ها به صورت تکی نیز ثبت‌نام کنید. کافیست به صفجه‌ی مرکز نوآوری دانشگاه تبریز در ایوند مراجعه کنید و با دنبال کردن این صفحه از کارگاه‌های بعدی معطل شده و ثبت‌نام خود را انجام دهید. کارگاه بعدی این دوره روز پنج شنبه ۲۴ آبان برگزار خواهد شد و در آن به موضوع انقلاب صنعتی چهارم و تاثیر آن بر روی شکل گیری مدل‌های اقتصادی جدید پرداخته خواهد شد.
کد تخفیف ثبت‌نام در دوره‌ی فین تک مرکز نوآوری دانشگاه تبریز برای یاران همیشگی فناوری به وقت تبریز:
tabrizio
